عنوان: احکام هبه
شرح:

مسأله: هبه، مخصوصاً هبه به خویشان، یکی از مستحبّات است و‌ موجب خشنودی خدای متعال و پیامبر‌‌ گرامی«صلی‌الله‌علیه‌وآله‌و‌سلّم» و اهل‌‌بیت«سلام‌اللهعلیهم» می‌باشد. و معنای آن این است‌ که انسان چيزى را مجّانى و بلاعوض به دیگری بدهد.

مسأله: هبه از عقود است، لذا قبول و قبض لازم دارد. یعنی تا زمانى که گیرنده قبول نكند يا هبه كننده مال را تحويل طرف نداده باشد، هبه تحقّق پیدا نمی‌کند.

مسأله: هبه از عقود جايز است، یعنی‌ هبه کننده می‌تواند پس بگیرد. ولی پس گرفتن هبه شرعاً و عرفاً ناپسند است.

مسأله: در چند مورد پس گرفتن هبه جایز نیست:

اوّل: هبه به يكى از خويشان نزديك نظیر پدر، پسر و برادر باشد.

دوّم: هبه به حال خود نمانده باشد. نظیر اینکه زمین را باغ یا خانه کرده یا فروخته باشد.

سوّم: هبه به قصد قربت باشد که به آن صدقه می‌گویند.

چهارم: هبه كننده در عوض، چیزی گرفته باشد که به آن هبۀ معوّض می‌گویند.

پنجم: یکی از طرفین بمیرند.

مسأله: هدایایی که در موقع ازدواج یا وضع حمل و مانند آن، براى زن و شوهر مى‏آورند، اگر اطرافیان داماد آورده باشند، متعلّق به داماد و اگر اطرافیان عروس آورده باشند، متعلّق به عروس است.

مسأله: جهیزیه‌ای که تحویل عروس داده‌اند، مال عروس است و حقِّ پس گرفتن ندارند. و همچنين است چيزهايى كه براى پسر تهيه مى‌‏شود.

مسأله: هبه در مرض موت، گرچه کم یا زیاد باشد یا حتّی زايد بر ثلث باشد، صحیح است و اگر هبه به واسطۀ نوشتن یا به نام کردن سند باشد نیز تحقّق پیدا می‌کند و قابل برگشت نیست، مگر گیرنده از خویشان نباشد و مریض هم نمیرد که در این صورت برگشت جايز است، ولی شرعاً و عرفاً بسیار ناپسند است.

مسأله: اگر قصد مریض از هبه، محروم کردنِ بدونِ جهتِ بعضی ورثه از ارث باشد، حرام است.